شناسایی گونه جدید تریپانوزوما به نام Trypanosoma larimichthysi

مقدمه ای بر مطالعه شناسایی Trypanosoma larimichthysi

انگل‌شناسی آبزیان یکی از شاخه‌های مهم در مطالعات بیماری‌های ماهیان است که به بررسی عوامل بیماری‌زای انگلی و تأثیر آن‌ها بر میزبان‌های آبی می‌پردازد. در سال‌های اخیر، رشد صنعت آبزی‌پروری و پرورش ماهیان دریایی منجر به افزایش شیوع بیماری‌های انگلی شده است که تهدیدی جدی برای این صنعت محسوب می‌شود. یکی از مهم‌ترین گروه‌های انگل‌های تک‌یاخته‌ ای در ماهیان، تریپانوزوم‌ ها هستند که به عنوان پروتوزوآ های هموفلاژله، عفونت‌ های خونی را در میزبان خود ایجاد می‌کنند.

اخیراً مطالعه‌ای که در مجله Parasite منتشر شده است، گونه‌ای جدید از تریپانوزوم‌ های ماهی را در ماهی کروکر زرد بزرگ (Larimichthys crocea) شناسایی کرده است. این انگل که Trypanosoma larimichthysi نام‌گذاری شده است، اثرات قابل توجهی بر پارامترهای بیوشیمیایی خون، وضعیت ایمنی و بافت‌شناسی ماهیان آلوده دارد. در این مقاله، مشخصات این گونه جدید، اثرات آن بر میزبان و اهمیت آن در انگل‌شناسی آبزیان را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

تریپانوزوم‌ها و اهمیت آن‌ها در انگل‌شناسی آبزیان

تریپانوزوم‌ ها انگل‌ های خونی تک‌ یاخته‌ای از خانواده Trypanosomatidae هستند که معمولاً توسط جانوران خون‌ خوار مانند زالو ها به میزبان‌ های ماهی منتقل می‌شوند. این انگل‌ ها می‌توانند باعث بیماری‌ های مختلفی در ماهیان شوند که از جمله آن‌ ها می‌توان به کم‌ خونی، کاهش وزن، ضعف عمومی و حتی مرگ و میر اشاره کرد.

بیش از ۲۰۰ گونه تریپانوزوم در ماهیان آب شیرین و دریایی شناسایی شده است، اما در چین تنها دو گونه از این انگل‌ ها در ماهیان دریایی گزارش شده بود. شناسایی Trypanosoma larimichthysi به عنوان گونه‌ ای جدید، دانش ما را در مورد تنوع این انگل‌ ها در اکوسیستم‌ های دریایی گسترش می‌دهد.

مشخصات گونه جدید Trypanosoma larimichthysi

ریخت‌شناسی (Morphology)
گونه Trypanosoma larimichthysi دارای سه فرم مورفولوژیکی مختلف C-شکل، یوغ‌شکل(yoke-shaped) و S-شکل است که در خون ماهی L. crocea مشاهده شده‌اند. ویژگی‌های ریخت‌شناسی این انگل شامل:

• بدنی باریک و کشیده با یک فلاژل بلند
• اندازه بدن بین ۱۲.۳۰ تا ۳۰.۹۰ میکرومتر
• هسته بیضوی کشیده در قسمت میانی بدن
• کینتوپلاست کوچک و بیضوی در انتهای خلفی سلول

این ویژگی‌ها آن را از گونه‌های نزدیک مانند Trypanosoma epinepheli و Trypanosoma carassii متمایز می‌کند.

تجزیه و تحلیل مولکولی (Molecular Analysis)
برای شناسایی دقیق این گونه، از ژن 18S rDNA به عنوان نشانگر مولکولی استفاده شد. توالی‌ های به‌ دست‌ آمده ۹۸.۴% شباهت با T. carassii داشتند، اما از نظر ریخت‌ شناسی و میزبان متفاوت بودند. تحلیل فیلوژنتیکی نشان داد که Trypanosoma larimichthysi در یک شاخه با تریپانوزوم‌ های آب شیرین قرار دارد، که این امر نزدیکی ژنتیکی این گونه دریایی با تریپانوزوم‌ های آب شیرین را نشان می‌دهد.

اثرات عفونت Trypanosoma larimichthysi بر ماهی کروکر زرد بزرگ

 ۱. تغییرات در پارامترهای بیوشیمیایی خون
مطالعه نشان داد که عفونت با این انگل تأثیر مستقیمی بر ترکیب بیوشیمیایی خون میزبان دارد:

• افزایش نیتروژن اوره خون (BUN) به طور معنی‌ داری مشاهده شد که نشان‌ دهنده آسیب کلیوی در ماهیان آلوده است.
• سطح آنزیم‌ های کبدی (ALT و AST) افزایش یافته، که ممکن است به دلیل آسیب به سلول‌ های کبدی باشد.
• سطح پروتئین کل و آلبومین (TP و ALB) اندکی کاهش یافت که احتمالاً نشان‌دهنده مصرف بالای پروتئین در پاسخ ایمنی است.

۲. تغییرات آسیب‌شناسی در بافت‌ها
مطالعات بافت‌ شناسی نشان داد که تریپانوزوم جدید باعث ایجاد تغییرات عمده در اندام‌ های حیاتی ماهی می‌شود:

• آبشش: کم‌ خونی، هیپرپلازی سلول‌ های اپیتلیالی و تخریب بافت آبششی
• کبد: تجمع چربی، از بین رفتن ساختار طبیعی سلول‌ های کبدی
• طحال: آتروفی پالپ سفید و تغییرات ساختاری
• کلیه: جدا شدن سلول‌ های اپیتلیالی توبولار و نشانه‌ های آسیب کلیوی

۳. واکنش ایمنی میزبان
تحلیل بیان ژنی نشان داد که Trypanosoma larimichthysi موجب افزایش بیان ژن‌ های التهابی در ماهیان آلوده می‌شود، از جمله:

• TNF-α و IL-1β: نشان‌دهنده فعال شدن مسیر های التهابی
• CXCL8 و IFN-γ: مرتبط با تنظیم پاسخ‌ های ایمنی سلولی
• iNOS: نشانه‌ ای از افزایش فعالیت ماکروفاژ ها در مقابله با عفونت

این نتایج نشان می‌ دهد که ماهی میزبان در برابر عفونت این انگل پاسخ ایمنی فعالی ایجاد می‌کند که ممکن است به بروز التهاب مزمن منجر شود.

جمع‌ بندی و اهمیت کشف این گونه جدید

شناسایی Trypanosoma larimichthysi اهمیت ویژه‌ای در انگل‌شناسی ماهیان دارد، زیرا:

• اولین گزارش از این انگل در ماهی کروکر زرد بزرگ است و نشان می‌ دهد که این ماهی می‌تواند میزبان طبیعی تریپانوزوم‌ های جدید باشد.
• این انگل تأثیرات منفی بر سلامت ماهی دارد و می‌تواند باعث کاهش عملکرد رشد، ایجاد تغییرات بیوشیمیایی در خون و آسیب به اندام‌ های حیاتی شود.
• مطالعات بیشتر در مورد زیست‌ شناسی و اپیدمیولوژی این انگل ضروری است تا بتوان راهکارهای مؤثری برای کنترل و پیشگیری از انتشار آن در صنعت آبزی‌ پروری ارائه داد.

پیشنهادات برای تحقیقات آینده

با توجه به یافته‌ های این مطالعه، برخی از حوزه‌ های تحقیقاتی پیشنهادی شامل موارد زیر است:

• بررسی ناقلین احتمالی این انگل، مانند زالو های خون‌ خوار در زیستگاه‌ های دریایی
• مطالعه تأثیر شرایط محیطی مانند دما، شوری و آلودگی بر شدت عفونت
• توسعه روش‌ های تشخیص سریع و دقیق این انگل برای پیشگیری از شیوع بیماری در مزارع پرورش ماهی

با افزایش آگاهی در مورد این انگل و تدوین راهکار های مدیریتی مناسب، می‌توان از تأثیرات منفی آن بر پرورش ماهی و اکوسیستم‌ های دریایی جلوگیری کرد.

📌 این مطلب بر اساس مقاله‌ای علمی با عنوان “Identification of a new fish trypanosome from the large yellow croaker (Larimichthys crocea) and description of its impact on host pathology, blood biochemical parameters and immune responses” نوشته‌ی Xiaoao Yang, Pengzhi Qi, Zhen Tao, Qingwei Zhang, Yanjie Wang, Denghui Zhu, Xiaojun Yan, Peipei Fu, Baoying Guo تنظیم شده است. این مقاله در شماره ۳۲ مجله‌ی Parasite در سال ۲۰۲۵ منتشر شده است.

🔗تصویر، خلاصه و لینک مقاله:

Identification of a new fish trypanosome from the large yellow croaker (Larimichthys crocea) and description of its impact on host pathology, blood biochemical parameters and immune responses

Abstract: The aim of this study was to clarify the taxonomic identification of a hemoflagellate and assess the effect of trypanosome infection on Larimichthys crocea. Giemsa staining showed the presence of three morphotypes of trypomastigotes. The trypanosomes had the following morphological characteristics: a slender body with a long flagellum at the front; body size 12.30–۳۰.۹۰ × ۱.۱۳–۲.۳۳ μm; elongated oval nucleus situated in the median region; kinetoplast small, oval, located at the posterior end. The parasite had significant morphological differences from Trypanosoma epinepheli Su, Feng, Jiang, Guo, Liu & Xu, 2014 and Trypanosoma carassii (Mitrofanov) Doflein, 1901.

The 18S rDNA sequences of the trypanosome from L. crocea had the highest homology (98.4%) with T. carassii. Phylogenetic analysis indicated that the parasite clustered with freshwater fish trypanosomes. Based on the differences in morphological characteristics and molecular data, it is considered a new species, Trypanosoma larimichthysi n. sp. Trypanosome infection had no effect on the growth of L. crocea, but significantly increased the concentration of blood urea nitrogen (BUN), and induced pathological changes in the gills, liver, spleen and kidney. The pro-inflammatory immune genes, including TNF-α, IFN-γ, IL-1β, CXCL8 and iNOS, were significantly upregulated in the L. crocea infected with trypanosomes. These results suggest that the trypanosome has negative impacts on host health.

Keywords: Trypanosoma, Larimichthys crocea, Identification, Pathology, Immunity