پاتولوژی و علائم بالینی کیست هیداتیک

پاتولوژی و علائم بالینی کیست هیداتیک در انسان بستگی به محل کیست دارد. انتشار کیست‌ها در انسان تقریبا به این قرار است: کبد، شامل تهاجم ثانویه به حفره صفاقی ۶۶%، ریه ۲۲%، کلیه‌ها ۳%، استخوانها ۲%، مغز ۱%، بافت‌های دیگر (عضلات، طحال، چشم، قلب، تیروئید) ۶% . بزرگ شدن کیست تک حفره‌ای، با برانگیختن واکنش التهابی در بافت‌های مجاور، تولید کپسولی فیبروزی می کنند. اختلال عمل اعضا در نتیجه کیست تک حفره‌ای عمدتاً ناشی از فشار کیست است. فرسایش عروق خونی منجر به خونریزی و پیچش چادرینه بر روی ناحیه عروقی جمع شده، می گردد.با افزایش اندازه کیست سلول‌های بافت‌های اطراف؛ متناسب با تراکم بافت دچار آتروفی و نکروز ناشی از فشار می‌شوند.

علائم بیماری که شبیه علائم توموری با رشد آرام می‌باشند، بستگی به محل استقرار کیست دارند. حضور کیست در شکم باعث ناراحتی فزاینده‌ای می‌شود ولی تا زمانی که کیست به رشد قابل ملاحظه‌ای نرسد علائم ظهور نمی کند. یکی از وجوه کاملاً مشخص این عفونت، کثرت اعضای گرفتار و حضور طولانی کیست قبل از بروز علامت می‌باشد. کیست‌های بدون علامت و کلسیفیه شده در رادیوگرافی یا کالبد گشایی بیمارانی که به علل دیگر فوت کرده‌اند، دیده شده است.

بیش از سه چهارم کیست‌های کبدی در لوب راست و اغلب در بخش زیرین دیده می‌شود در نتیجه؛ این کیست‌ها به طرف حفره شکمی اتساع می‌یابند. کیست‌ها روی کبد به آرامی رشد کرده و قبل از بروز علامت مشخص حتی ۳۰ سال باقی می‌مانند. فشار بر روی مجاری صفراوی ممکن است باعث یرقان انسدادی و فشار بر روی مجاری ادرار منجر به مشکلات ادراری شود.

علائم بالینی کیست هیداتیک در پارگی کیست:

پارگی کیست باعث آزاد شدن پروتواسکولکس‌ها؛ قطعات لایه زایا، کپسول‌های جوانه‌ای و کیست‌های دختر می‌شود که این اجزا می‌توانند از راه خون به بافت‌های دیگر رسیده و یا با اتساع مستقیم و رشد، تبدیل به کیست‌های ثانویه شوند. از این جنبه عفونت فوق و خاصیت متاستاتیک آن شبیه به سرطان است. پارگی کیست ممکن است ناشی از سرفه فشار عضلانی، دمیدن، تنفس و اعمال جراحی باشد. نشانه‌های اکینوکوکوزیس ثانویه ممکن است ۲ تا ۸ سال پس از پاره شدن کیست ظهور نکنند.

کیست‌های کبدی معمولا به داخل حفره شکمی پاره می‌شوند ولی این کیست‌ها ممکن است در حفره صدری و یا مجاری صفراوی نیز تخلیه شوند. در مورد اخیر یافته‌های سه گانه مشخصی شامل یرقان متناوب، تب و ائوزینوفیلی پدیدار می‌شوند.

کیست‌های اطراف برونش که به داخل برونش‌ها تخلیه می‌شوند گاهی خودبخود بهبود می‌یابند ولی در اکثر موارد پارگی کامل نبوده و در نتیجه آبسه‌های ریوی مزمن ایجاد می‌شود. در این حالت، بیمار دچار حمله ناگهانی سرفه می گردد که معمولا با علائم حساسیت و خلط کف دار خونی، موکوس، مایع هیداتید و قطعات غشا همراه است. عفونت ثانویه باکتریال ممکن است اتفاق بیفتد. شواهد اولیه وجود کیست‌های ریوی که اغلب تا زمان بروز آن پوشیده می‌ماند، خصوصیت حساسیتی دارند. خلط خونی، سرفه، تنگی نفس، دردهای گذرای قفسه سینه، تپش قلب، افزایش ضربان قلب و خارش از جمله علایم اولیه و شایع ابتلا به کیست‌های ریوی هستند.

در مغز، کیست‌ها ممکن است بزرگ بوده و علایم فشار داخل جمجمه‌ای و صرع جکسونی ایجاد نمایند.

کیست کلیوی می تواند منجر به تب متناوب، خون در ادرار و اختلال عمل کلیوی و در صورت پارگی کیست باعث درد مبهم و بالا آمدن دنده‌ها شود. در حالی که در دق کردن کیست‌های ناحیه لگنی، نقاط نامنظم گنگ و روشن دیده می‌شود.

گرفتاری نخاعی می‌تواند ناشی از کیست‌های مهره‌ای باشد.

علائم بالینی کیست هیداتیک و مرگ و میر ناشی از آن

میزان مرگ و میر در کیست‌های ثانویه و کیست‌های عفونی بیش از کیست‌های اولیه بدون عوارض است. پس از پاره شدن کیست، خروج مایع کیست، می‌تواند باعث بروز تظاهرات حساسیتی به صورت بثورات کهیر مانند و خارش شود. پارگی کیست ممکن است همراه با تب منظم اختلالات معدی روده‌ای، درد شکم، سیانوز، ایست قلبی و هذیان باشد. در صورت ورود ناگهانی مقدار زیادی مواد هیداتید به داخل جریان خون ممکن است علائم شدید آنافیلاکتیک و حتی مرگ ناگهانی پیش آید.

منبع: اصول انگل شناسی؛ (براون- نوا- مارکل – ریپتون) با انجام اصلاحات