چکیده گزارش جهانی مالاریا در سال ۲۰۲۴، به زبان فارسی + دانلود گزارش اصلی

گزارش جهانی مالاریا در سال ۲۰۲۴، اخیراً منتشر شده است. این گزارش تحت عنوان:

World malaria report 2024: addressing inequity in the global malaria response

با شعار رسیدگی به نابرابری ها در ۳۲۰ صفحه و در ۱۰ فصل به همراه آمارهای متعددی از مناطق مختلف جهان می باشد.
از آنجایی که مطالعه کامل این گزارش برای عموم افراد ممکن است میسر نباشد، به همین دلیل مهمترین نکات این گزارش به زبان فارسی ترجمه و در اختیار علاقه مندان به این موضوع قرار گرفته است.

جهت دانلود فایل گزارش کامل می توانید به لینکی که در انتهای این صفحه قرار داده شده است مراجعه کنید.

رویدادهای کلیدی و توصیه‌های جدید

• در مارس ۲۰۲۴، کنفرانس وزرای بهداشت مالاریا به‌طور مشترک توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) و دولت کامرون برگزار شد، که در آن وزرای بهداشت ۱۱ کشور آفریقایی با بار بالا به بار بالا (HBHI) (بورکینافاسو، کامرون، جمهوری دموکراتیک کنگو، غنا، مالی، موزامبیک، نیجر، نیجریه، سودان، اوگاندا و جمهوری متحد تانزانیا) اعلامیه یائونده را امضا کردند و به “تعهد قاطع” خود به این اصل که “هیچ‌کس نباید به خاطر مالاریا بمیرد با توجه به ابزارها و سیستم‌های موجود” pledge کردند.
• در آوریل ۲۰۲۴، برنامه جهانی مالاریا WHO یک استراتژی عملیاتی جدید منتشر کرد که اولویت‌های خود را برای دوره ۲۰۲۴-۲۰۳۰ و چهار هدف استراتژیک خود برای کنترل و حذف مالاریا مشخص می‌کند.
• توصیه‌های جدید در کنترل ناقل که بین فوریه و ژوئیه ۲۰۲۴ توسط WHO منتشر شده شامل درس‌های آموخته شده از هند، جمهوری اسلامی ایران و سریلانکا در مورد نحوه مقابله با Anopheles stephensi؛ یک راهنمای عملیاتی به‌روز شده در مورد سمپاشی باقیمانده در داخل (IRS) با دامنه‌ای گسترش‌یافته که شامل مالاریا و سایر بیماری‌های ناقل‌زاده برای حمایت از کنترل یکپارچه بیماری‌ها است؛ و استفاده از دو نوع جدید از شبکه‌های پشه‌گیر با سم‌زدایی دوگانه برای مقابله با چالش مقاومت در برابر سموم است.
• در اکتبر ۲۰۲۳، WHO یک واکسن دوم، R21/Matrix-M (R21)، را برای تکمیل توزیع واکسن اول مالاریا، RTS,S/AS01 (RTS,S)، توصیه کرد و منجر به تأمین کافی واکسن برای پیشگیری از مالاریا در میان کودکان ساکن در مناطق خطر شد.
• WHO برنامه پاسخ به حذف ژن pfhrp2 را به‌روز کرده است که شامل توصیه‌های جدید در مورد استفاده از آزمایش‌های گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز نزدیک به بیمار برای راهنمایی در استفاده از تافنوکین و رژیم‌های جدید پریماکین به‌عنوان درمان ضد عود برای عفونت‌های Plasmodium vivax و P. ovale است.
• دیگر نشریات WHO شامل راهنمایی‌های جدید در مورد استفاده از رویکرد تحویل مبتنی بر جامعه برای افزایش درمان پیشگیرانه موقت مالاریا در بارداری (IPTp) با پوشش سولفادوکسین-پیریمتامین (SP) در زنان باردار و دختران، یک راهنمای میدانی به‌روز شده برای استقرار پیشگیری شیمیایی فصلی مالاریا (SMC)، یک مرور شواهد از اثرات و ایمنی داروهای ضد مالاریا در طول سه‌ماهه اول بارداری، یک راهنمای میدانی برای استقرار آرتسانات رکتال به‌عنوان درمان پیش‌ارجاع برای مالاریا در کودکان خردسال، و یک استراتژی برای کنترل شیوع‌ها و جلوگیری از بازگشت مالاریا در کشورهای عاری از مالاریا است.

بار بیماری

• به‌طور جهانی، در سال ۲۰۲۳، تعداد موارد مالاریا به ۲۶۳ میلیون تخمین زده شد، با بروز ۶۰.۴ مورد در هر ۱۰۰۰ نفر در معرض خطر. این عدد نسبت به سال گذشته ۱۱ میلیون مورد افزایش یافته و بروز از ۵۸.۶ مورد در هر ۱۰۰۰ نفر در معرض خطر در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. منطقه آفریقای WHO همچنان بیشترین بار بیماری را تحمل می‌کند و در سال ۲۰۲۳ حدود ۹۴% از موارد مالاریا در سطح جهانی را به خود اختصاص می‌دهد. منطقه شرق مدیترانه WHO از سال ۲۰۲۱ شاهد افزایش ۵۷% در بروز بوده و به ۱۷.۹ مورد در هر ۱۰۰۰ نفر در معرض خطر در سال ۲۰۲۳ رسیده است. پنج کشور با بیشترین بار تخمینی موارد مالاریا در سال ۲۰۲۳ شامل نیجریه (۲۶%)، جمهوری دموکراتیک کنگو (۱۳%)، اوگاندا (۵%)، اتیوپی (۴%) و موزامبیک (۴%) بودند.
• به‌طور جهانی، در سال ۲۰۲۳، تعداد مرگ‌ها به ۵۹۷,۰۰۰ تخمین زده شد، با نرخ مرگ و میر ۱۳.۷ در هر ۱۰۰,۰۰۰. تعداد مرگ‌های ناشی از مالاریا و نرخ مرگ و میر به‌طور پیوسته از ۶۲۲,۰۰۰ و ۱۴.۹ مرگ در هر ۱۰۰,۰۰۰ در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است. منطقه آفریقای WHO همچنان بیشترین بار مرگ و میر را دارد، با ۹۵% از مرگ‌های تخمینی ناشی از مالاریا در سطح جهانی.
• بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۲۳، تخمین زده می‌شود که ۲.۲ میلیارد مورد مالاریا و ۱۲.۷ میلیون مرگ ناشی از آن در سطح جهانی جلوگیری شده است، که در منطقه آفریقای WHO به تنهایی ۱.۷ میلیارد مورد و ۱۲ میلیون مرگ جلوگیری شده است. تنها در سال ۲۰۲۳، بیش از ۱۷۷ میلیون مورد و بیش از ۱ میلیون مرگ در سطح جهانی جلوگیری شده است.
• در سال ۲۰۲۳، ۱۱ کشور HBHI (به‌جز هند و شامل سودان) مسئول ۶۶% از موارد مالاریا در سطح جهانی و ۶۸% از مرگ‌ها بودند. بین سال ۲۰۱۷، سال قبل از آغاز ابتکار HBHI، و ۲۰۲۳، موارد تخمینی مالاریا در این ۱۱ کشور ۱۳.۸% افزایش یافته و از ۱۵۲ میلیون به ۱۷۳ میلیون رسیده است، و مرگ‌های تخمینی ۲.۳% افزایش یافته و از ۳۹۹,۰۰۰ به ۴۰۸,۰۰۰ رسیده است. هند به‌طور رسمی در سال ۲۰۲۴ از گروه HBHI خارج شد به دلیل پیشرفت‌های قابل توجه در کاهش بروز و مرگ و میر مالاریا در ایالت‌های با اندمیک بالا.
• در سال ۲۰۲۳، در ۳۳ کشور با انتقال متوسط تا بالا در منطقه آفریقای WHO، تخمین زده می‌شود که ۳۶ میلیون بارداری وجود داشته باشد که از این تعداد ۱۲.۴ میلیون (۳۴%) به مالاریا مبتلا بودند. با در نظر گرفتن تأثیر فعلی IPTp، تخمین زده می‌شود که وزن کم هنگام تولد در حدود ۵۵۱,۰۰۰ نوزاد جلوگیری شده است. اگر پوشش دوز سوم IPTp به ۹۰% افزایش یابد، وزن کم هنگام تولد در ۱۷۵,۰۰۰ نوزاد اضافی جلوگیری خواهد شد.

استراتژی تکنیکال جهانی برای مالاریا ۲۰۱۶–۲۰۳۰ (GTS)

• استراتژی GTS خواستار کاهش بروز موارد مالاریا و نرخ مرگ و میر به میزان حداقل ۴۰٪ تا سال ۲۰۲۰، ۷۵٪ تا سال ۲۰۲۵ و ۹۰٪ تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سطح پایه سال ۲۰۱۵ است.
• به نظر می‌رسد که اهداف استراتژی GTS و اهداف توسعه پایدار برای کاهش بیماری و مرگ و میر ناشی از مالاریا در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۳۰ محقق نخواهد شد، زیرا بروز جهانی مالاریا در سال ۲۰۲۳ تقریباً سه برابر بیشتر از سطح مورد نیاز برای رسیدن به این اهداف است. هرچند که مرگ و میر ناشی از مالاریا کاهش یافته است، اما هنوز بیش از دو برابر سطح هدف باقی مانده است.
• از میان ۹۳ کشوری که در سال ۲۰۱۵ به مالاریا اندمیک بودند، ۲۶٪ (شامل کشورهایی که اکنون به‌عنوان عاری از مالاریا تأیید شده‌اند) به هدف کاهش بیماری GTS برای سال ۲۰۲۳ دست یافتند، ۳۴٪ در کاهش بروز موارد مالاریا پیشرفت کردند، اما کمتر از هدف مورد انتظار، ۱۵٪ بروز مشابهی نسبت به سال ۲۰۱۵ داشتند و ۲۶٪ افزایش بروز موارد را تجربه کردند.
• از میان ۹۳ کشوری که در سال ۲۰۱۵ به مالاریا اندمیک بودند، ۳۸٪ به هدف مرگ و میر GTS برای سال ۲۰۲۳ دست یافتند، ۴۰٪ کاهش در نرخ مرگ و میر را تجربه کردند، اما پیشرفت آن‌ها زیر سطح هدف مورد انتظار بود، ۴٪ در سال ۲۰۲۳ در همان سطح سال ۲۰۱۵ باقی ماندند و نرخ‌ها در ۱۷٪ از کشورها افزایش یافت.
• منطقه جنوب شرق آسیا WHO به اهداف GTS برای سال ۲۰۲۰ در هر دو زمینه مرگ و میر و بیماری دست یافت و همچنان در مسیر دستیابی به اهداف GTS برای سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۳۰ قرار دارد.

حذف مالاریا

• در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، پیشرفت قابل توجهی در زمینه حذف مالاریا حاصل شد. تعداد کشورهای اندمیک مالاریا از ۸۵ کشور در سال ۲۰۲۲ به ۸۳ کشور کاهش یافت، که به دلیل حفظ صفر مورد بومی در تیمور شرقی و عربستان سعودی به مدت ۳ سال متوالی بود. علاوه بر این، تا سال ۲۰۲۴، مجموع ۲۶ کشور که در سال ۲۰۰۰ به مالاریا اندمیک بودند، موفق به گزارش صفر مورد بومی به مدت ۳ سال متوالی شدند.
• در سال ۲۰۲۳، آذربایجان، بلیز، کابو ورد و تاجیکستان به ‌عنوان کشورهای عاری از مالاریا تأیید شدند. در سال ۲۰۲۴، مصر نیز به وضعیت عاری از مالاریا دست یافت و به ‌عنوان سومین کشور در منطقه شرقی مدیترانه WHO شناخته شد. علاوه بر این، گرجستان و ترکیه درخواست‌های خود را برای تأیید عاری از مالاریا ارسال کرده‌اند.
• علیرغم پیشرفت در تلاش‌های حذف مالاریا، در بعضی از کشورهایی که تا سال ۲۰۲۵ (E-2025) برای رسیدن به این هدف برنامه ریزی کرده بودند، افزایش موارد مالاریا را تجربه کردند که در صدر آنها کشور کومور بود که یک سوم موارد گزارش شده بومی را تشکیل می‌داد و به دنبال آن پاناما و تایلند قرار داشتند.
• در برنامه حذف مالاریا مکونگ، میانمار همچنان اصلی‌ترین منبع موارد مالاریا است و ۹۵٪ از تمام موارد بومی و ۹۹٪ از عفونت‌های P. falciparum در زیرمنطقه بزرگ مکونگ (GMS) را به خود اختصاص داده است.
• در سال ۲۰۲۳، موارد جهانی P. knowlesi به میزان ۱۸.۹٪ افزایش یافت و به ۳,۲۹۰ مورد گزارش‌شده رسید، با افزایش ۲۲٪ موارد بومی نسبت به سال گذشته. مالزی همچنان اصلی‌ترین منبع این موارد است و ۸۷.۴٪ از این موارد را تشکیل می‌دهد و تمام ۱۴ مرگ بومی ناشی از P. knowlesi را گزارش کرده است.
• بازگشت مالاریا در جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۲، پس از ۴ سال عدم وجود مورد بومی، خطرات پایدار بازگشت و انتشار مجدد را نشان می‌دهد. این وضعیت بر اهمیت تعهد سیاسی پایدار، سیستم‌های نظارتی قوی، پاسخ‌های به‌ موقع به موارد شناسایی‌شده، استراتژی‌های مداخله‌ای دقیق و همکاری‌های مرزی، به‌ویژه در مناطق با خطر انتقال بالا، تأکید می‌کند تا وضعیت عاری از مالاریا حفظ شده و از انتشار مجدد جلوگیری شود.

وضعیت اضطراری انسانی

• در سال ۲۰۲۳، وضعیت ‌های اضطراری انسانی ناشی از درگیری، خشونت و بلایای طبیعی به ‌طور نامناسبی بر جمعیت‌های کشورهای اندمیک مالاریا تأثیر گذاشت. درگیری و خشونت ۴۳ کشور اندمیک را تحت تأثیر قرار داد و در این کشورها مجموعاً ۵۱.۳ میلیون نفر آواره داخلی (IDP) وجود داشت که از این تعداد، ۲۳.۵ میلیون نفر در کشورهای با بار بالا از بیماری (HBHI) بودند. در همین حال، ۵۱ کشور اندمیک تحت تأثیر بلایای طبیعی قرار گرفتند که منجر به ایجاد ۵.۸ میلیون آواره داخلی شد، از جمله حدود ۴۸۳,۰۰۰ نفر در کشورهای HBHI. علاوه بر این، ۲۲.۷ میلیون از ۳۷.۳ میلیون پناهنده ثبت‌شده در سطح جهانی از کشورهای اندمیک مالاریا منشأ گرفته‌اند.
• جابجایی ناشی از درگیری، خشونت و بلایا بر جمعیت‌های آسیب‌پذیر تأثیر می‌گذارد، به‌ویژه در مناطق اندمیک مالاریا. آواره‌های داخلی و پناهندگان معمولاً با موانعی در دسترسی به خدمات بهداشتی مواجه هستند. زنان، دختران و کودکان جوان در زمان بحران‌ها از جمله بیشترین آسیب‌ دیدگان هستند و در معرض خطر بالاتری از سوءتغذیه و خشونت قرار دارند که آسیب ‌پذیری آن‌ ها را در برابر بیماری ‌هایی مانند مالاریا افزایش می‌دهد.
• بلایای طبیعی، مانند سیل، طوفان و خشکسالی، موجب جابجایی می‌شوند و می‌توانند تلاش‌های کنترل مالاریا را با آسیب به زیر ساخت‌ها و محدود کردن دسترسی به خدمات بهداشتی مختل کنند. به‌عنوان مثال، طوفان موسمی Freddy در مالاوی با آسیب به جاده‌ها و پل‌ها، دسترسی به خدمات ضروری را برای جوامع آسیب ‌دیده مختل کرد.

مداخلات

• داده‌های تولیدکنندگان نشان می‌دهد که در آفریقای زیر صحرا، استفاده از توری‌های حشره‌کش‌دار غیر استاندارد افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۳، توری‌های حشره‌کش‌دار حاوی پیروتروئید و پیپرونیل بوتوکس (PBO) ۵۸٪ از توری‌های توزیع‌شده را تشکیل می‌دادند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۲ برابر با ۵۱٪ بود؛ توری‌های حشره‌کش‌دار با دو ماده فعال ۲۰٪ از کل توری‌های توزیع‌شده در سال ۲۰۲۳ را شامل می‌شدند، در مقایسه با ۸٪ در سال ۲۰۲۲. پوشش سطح جمعیت توری‌های حشره‌کش‌دار در آفریقای زیر صحرا در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته و تخمین زده می‌شود که ۷۳٪ از خانوارها در این منطقه حداقل یک توری دارند، در مقایسه با ۶۸٪ در سال ۲۰۱۵، و ۵۲٪ از جمعیت زیر توری می‌خوابند، در مقایسه با ۴۶٪ در سال ۲۰۱۵.
• اسپری حشره‌کش داخلی (IRS) در ۴۲ کشور اندمیک مالاریا اجرا شد، اما درصد جمعیت در معرض خطر که توسط IRS محافظت می‌شود، در سال ۲۰۲۳ همچنان پایین و برابر با ۱.۶٪ باقی مانده است. با این حال، پوشش افرادی که هدف IRS بودند به ۸۸.۴٪ رسید.
• درمان پیشگیرانه فصلی (SMC) در ۱۹ کشور در سال ۲۰۲۳ اجرا شد و برای اولین بار در کشور ساحل عاج و ماداگاسکار به کار گرفته شد. تعداد متوسط کودکان دریافت ‌کننده حداقل یک دوز SMC همچنان در حال افزایش است، به طوری که در سال ۲۰۲۳، ۵۳ میلیون کودک درمان شدند که در مقایسه با ۴۹ میلیون در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. بالاترین تعداد کودکان دریافت‌کننده حداقل یک دوز در نیجریه بود که در هر دوره ۲۸.۶ میلیون کودک درمان شدند.
• در میان ۳۴ کشور که درمان پیشگیرانه با داروهای ضد مالاریا (IPTp) را در منطقه آفریقای WHO انجام می‌دهند، درصد زنان و دختران شرکت ‌کننده در مراقبت‌ های دوران بارداری در سال ۲۰۲۳ به ۸۰٪ رسید که بالاترین رقم ثبت ‌شده تا کنون است. اگرچه افزایش جزئی در پوشش دوزهای اول، دوم و سوم IPTp مشاهده شد (به ترتیب از ۶۴٪، ۵۴٪ و ۴۲٪ در سال ۲۰۲۲ به ۶۷٪، ۵۵٪ و ۴۴٪ در سال ۲۰۲۳)، اما پوشش دریافت سه دوز همچنان به هدف ۸۰٪ بسیار پایین ‌تر است.
• بین سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۲۳، داده‌های گزارش‌شده از سوی تولیدکنندگان نشان‌دهنده فروش ۴.۴ میلیارد تست تشخیصی سریع (RDT) برای مالاریا و ۴.۵ میلیارد دوره درمان ترکیبی مبتنی بر آرتیمیسینین (ACT) بود. برنامه‌های ملی مالاریا در سال ۲۰۲۳، ۳۴۵ میلیون RDT و ۲۳۵ میلیون ACT توزیع کردند که عمدتاً در آفریقای زیر صحرا بود. تحلیل نظرسنجی‌های خانگی انجام‌شده در آفریقای زیر صحرا بین سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۲۳ نشان داد که استفاده از ACT در میان کودکانی که به دنبال درمان بودند و با داروی ضد مالاریا درمان شدند، از ۳۸٪ در ابتدا (۲۰۰۵–۲۰۱۱) به ۷۱٪ در آخرین نظرسنجی ‌ها (۲۰۱۷–۲۰۲۳) افزایش یافته است، که نشان‌ دهنده افزایش استفاده از درمان خط اول توصیه ‌شده برای عفونت P. falciparum است.
• دو واکسن مالاریا، RTS,S و R21، اکنون برای استفاده در مناطق اندمیک مالاریا توصیه می‌شوند و اولویت به مناطق با انتقال متوسط تا بالا داده شده است. واکسن مالاریا RTS,S ابتدا در غنا، کنیا و مالاوی آزمایش شد، جایی که بیش از ۶ میلیون دوز به ۲ میلیون کودک بین سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۳ تحویل داده شد. ارزیابی تأثیر نشان داد که مرگ و میر کلی (به جز آسیب) ۱۳٪ کاهش یافته و بستری شدن در بیمارستان به دلیل مالاریا شدید در میان کودکان واجد شرایط واکسیناسیون در دوره گسترش واکسن ۲۲٪ کاهش یافته است. این کاهش‌ ها نشان‌ دهنده تأثیر اضافی مهمی است که می ‌توان از گنجاندن واکسن مالاریا در مجموعه ابزارهای پیشگیری از مالاریا به دست آورد. تا اوایل دسامبر ۲۰۲۴، ۱۷ کشور واکسن‌ های مالاریا توصیه ‌شده توسط WHO را از طریق واکسیناسیون روتین کودکان معرفی کرده‌ اند و کشورهای دیگری نیز برنامه‌ هایی برای معرفی واکسن مالاریا با حمایت از Gavi، ائتلاف واکسن و WHO در سال آینده اعلام کرده‌اند.

تهدیدات بیولوژیکی

• بیشتر تست‌ های تشخیصی سریع (RDT) که برای شناسایی مالاریا P. falciparum استفاده می ‌شوند، به آنتی ‌ژن پروتئین غنی از هیستیدین ۲ (HRP2) هدف ‌گذاری می‌کنند. انگل‌ های P. falciparum که HRP2 را بیان نمی‌کنند، ممکن است از شناسایی توسط این RDTها فرار کنند. اولین بار در سال ۲۰۱۰ در پرو گزارش شد که حذف ‌هایی در ژن پروتئین غنی از هیستیدین ۲ P. falciparum (pfhrp2) از آن زمان در ۴۱ کشور اندمیک در آفریقا، آسیا و خاورمیانه گزارش شده است. شیوع این حالت در بیشتر کشورهایی که داده ‌ها در دسترس هستند، پایین باقی مانده است؛ با این حال، در برزیل، جیبوتی، اریتره، نیکاراگوئه و پرو بیش از ۱۵٪ است. گزارش‌های جدید تأیید کننده حذف ‌های ژن pfhrp2/3 در سال ۲۰۲۳ از بورکینافاسو، چاد، توگو و اندونزی دریافت شد. کشورهای مختلف تشویق می ‌شوند که به انجام نظارت ادامه دهند تا از استفاده مؤثر از  RDTها اطمینان حاصل شود.
• ظهور و گسترش مقاومت جزئی به آرتیمیسینین، همراه با تهدید مقاومت به داروهای شریک ACT، همچنان نگرانی قابل توجهی است. در آفریقا، مقاومت جزئی به آرتیمیسینین در اریتره، رواندا، اوگاندا و جمهوری متحد تانزانیا تأیید شده و در اتیوپی، سودان، نامیبیا و زامبیا مشکوک است. اگرچه مطالعات معمولاً نشان ‌دهنده کارآیی بالا از  ACTها هستند، اما نگرانی ‌هایی در مورد کیفیت و پوشش داده ‌های کارآیی وجود دارد. در منطقه GMS، حذف مالاریا در برخی کشورها که قبلاً مقاومت تهدید بزرگی بود، در دسترس است. با این حال، در میانمار و تایلند غربی، افزایش موارد مالاریا در مناطق قبلاً تحت تأثیر مقاومت، نگرانی ایجاد کرده است. در آمریکای جنوبی، مقاومت به پیپراکوئین در کشورهای موجود در سپر گویانا ظهور کرده است که کارآیی دی‌هیدروآرتیمیسینین-پیپراکوئین را تضعیف می‌کند. نظارت بر کارآیی درمانی طبق پروتکل WHO برای اطمینان از مؤثر بودن درمان ‌های ضد مالاریا خط اول توصیه ‌شده در سیاست ‌های درمان ملی بسیار حیاتی است.
• در کشورهای اندمیک مالاریا، مقاومت به پیروتروئیدها همچنان گسترده است و مقاومت در ۵۵ کشور از ۶۴ کشوری که بین سال ‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۳ نظارت شده، تأیید شده است. همچنین مقاومت به نئونیوتینوئیدها در پنج کشور از ۱۶ کشوری که نظارت شده، گزارش شده است. کشورهای مختلف تشویق می‌ شوند که به آزمایش حساسیت پشه‌ ها به حشره‌ کش‌ های استفاده ‌شده در مداخلات کنترل ناقل خود ادامه دهند و از توری ‌های حشره‌کش ‌دار حاوی پیروتروئید-PBO یا توری ‌های حشره‌کش‌ دار با دو ماده فعال استفاده کنند تا کارآیی آن‌ ها در برابر پشه ‌های مقاوم به پیروتروئیدها افزایش یابد.
• گسترش An. stephensi همچنان تهدید است. پس از شناسایی آن در جیبوتی در سال ۲۰۱۲، این ناقل مهاجم اکنون در اریتره، اتیوپی، غنا، کنیا، نیجریه، سومالی، سریلانکا، سودان و یمن شناسایی شده است. در سال ۲۰۲۳ کشور جدیدی شناسایی نشد؛ با این حال، An. stephensi در مکان‌ های جدیدی در کنیا شناسایی شد. با توجه به شهرنشینی سریع، گسترش این ناقل در شهرهای آفریقایی می ‌تواند خطر انتقال مالاریا را افزایش دهد. موسسات تحقیقاتی و شرکای اجرایی تشویق می ‌شوند که به ادامه گزارش شناسایی An. stephensi به وزارت ‌های بهداشت و WHO بپردازند تا پاسخ‌ های ملی و جهانی را مطلع کنند.

سرمایه‌گذاری‌ها در برنامه‌ها و تحقیقات مالاریا

• در سال ۲۰۲۳، تأمین مالی جهانی برای کنترل و حذف مالاریا به ۴.۰ میلیارد دلار در ۹۰ کشور رسید که کمی کمتر از ۴.۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ بود، اما بالاتر از ۳.۵ میلیارد دلار موجود در سال ۲۰۲۱ است. منطقه آفریقای WHO ۷۵٪ از این تأمین مالی را دریافت کرد، به دلیل بار بالای مالاریا در این منطقه.
• تأمین مالی داخلی در کشورهای اندمیک مالاریا به ۳۷٪ در سال ۲۰۲۳ افزایش یافت که از ۳۳٪ در سال ۲۰۲۱ بیشتر است. بیشتر تأمین مالی بین ‌المللی از ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان و ژاپن تأمین شده است. صندوق جهانی برای مبارزه با ایدز، سل و مالاریا همچنان به عنوان بزرگ ‌ترین و برجسته ‌ترین منبع تأمین مالی بین ‌المللی برای مالاریا باقی مانده و ۱.۵ میلیارد دلار کمک کرده است.
• یک شکاف تأمین مالی به میزان ۴.۳ میلیارد دلار باقی مانده است، با این حال تنها ۴۸٪ از هدف GTS به میزان ۸.۳ میلیارد دلار برای سال ۲۰۲۳ تأمین شده است. بدون افزایش ‌های قابل توجه، پیش ‌بینی می‌شود که تنها ۶۰٪ از تأمین مالی سرانه مورد نیاز برای دستیابی به اهداف GTS تا سال ۲۰۳۰ محقق شود.
• روندهای تأمین مالی سرانه در مناطق مختلف WHO متفاوت بود: در حالی که منطقه آفریقای WHO تأمین مالی پایداری را با افزایش مشارکت‌های داخلی مشاهده کرد، منطقه مدیترانه شرقی اخیراً شاهد افزایش ۴۲٪ بود. در مقابل، مناطق جنوب شرقی آسیا و اقیانوسیه غربی WHO از سال ۲۰۱۰ شاهد کاهش ‌های قابل توجهی در تأمین مالی بوده ‌اند.
• تأمین مالی تحقیقات و توسعه (R&D) مالاریا به ۶۹۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۳ رسید که ۹٪ بیشتر از سال ۲۰۲۲ است و تقریباً نیمی از این رشد از شرکت ‌کنندگان جدید در نظرسنجی G-FINDER ناشی می‌شود. این نشان‌ دهنده یک تغییر مثبت در تحقیقات مالاریا پس از ۴ سال کاهش است، به طوری که همه حوزه‌ها شاهد رشد بودند، به جز بیولوژیک‌ها که ۴۵٪ به ۱۵ میلیون دلار کاهش یافته‌اند. تأمین مالی تحقیقات واکسن به ۱۴۸ میلیون دلار رسید که بالاترین سطح از سال ۲۰۱۹ است و این افزایش ناشی از منابع جدید و بازگشت ۲۳ میلیون دلاری از بنیاد بیل و ملیندا گیتس است. مؤسسات ملی بهداشت ایالات متحده (۲۰۱ میلیون دلار) و بنیاد بیل و ملیندا گیتس (۱۸۱ میلیون دلار) بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان R&D بودند.

برابری جنسیتی، حقوق بشر و عدالت در سلامت

• مالاریا به طور قابل توجهی بر افراد و جوامعی که در فقر و وضعیت‌های آسیب ‌پذیر زندگی می‌کنند تأثیر می‌گذارد و خانواده‌ها و خانوارها را بیشتر فقیر می‌کند، بهره ‌وری و سرمایه‌گذاری را کاهش می‌کند و اقتصادهای ملی را تضعیف می‌کند. یک پاسخ مؤثر نیازمند رویکردی بین‌رشته‌ای است که برابری جنسیتی، حقوق بشر و عدالت در سلامت را ادغام کرده و بر عوامل اجتماعی و محیطی تعیین‌کننده سلامت تأکید کند. سیستم‌های بهداشتی باید تقویت شوند تا اطمینان حاصل شود که مداخلات با کیفیت بالا برای همه در دسترس و قابل قبول است و مشارکت فعال جمعیت‌ها و جوامع تحت تأثیر در فرآیندهای تصمیم‌گیری در همه سطوح ضروری است.
• پرداختن مؤثر به مالاریا نیازمند درک تلاقی عوامل مختلف – بیولوژیکی، محیطی، اجتماعی، ساختاری و اقتصادی است. تعیین‌کننده‌هایی مانند وضعیت اجتماعی-اقتصادی، جنسیت، ناتوانی، قومیت (از جمله بومی ‌بودن) و وضعیت مهاجرت می‌توانند خطر ابتلا به مالاریا را افزایش داده و موانعی را که افراد در دسترسی به خدمات و مداخلات مالاریا با آن مواجه هستند، ایجاد کنند. علاوه بر این، نابرابری ‌های بهداشتی مداوم، ناشی از تبعیض و محرومیت اجتماعی، به طور نامناسبی بر جمعیت‌های زندگی در فقر تأثیر می‌گذارد. برای غلبه بر این موانع، ضروری است که به تعیین‌کننده‌های زیرین سلامت پرداخته شود و سیستم‌های بهداشتی ساخته یا تقویت شوند تا دسترسی به مداخلات و خدمات مناسب به موقع فراهم شود.
• در برخی از کشورهای زیر صحرای آفریقا، شیوع مالاریا در میان کودکان زیر ۵ سال در خانوارهای فقیر بالاترین میزان را دارد و با افزایش وضعیت اقتصادی کاهش می‌یابد، که تأثیر قابل توجه ثروت بر خطر مالاریا را نشان می‌دهد.
• هنجارها و روابط مضر جنسیتی غالباً منجر به نابرابری‌های اقتصادی، آموزشی و اطلاعاتی می‌شود، به‌ویژه برای زنان. سطح پایین تحصیلات، منابع مالی محدود و عدم نفوذ در تصمیم‌ گیری‌های خانوادگی در میان زنان، توانایی آنها را برای محافظت از خود و فرزندشان در برابر عفونت و دسترسی به تشخیص و درمان به موقع محدود می‌کند. زنان باردار و دختران نوجوانی که تحصیلات بالاتری دارند، بیشتر احتمال دارد که سه دوز یا بیشتر IPTp با سولفادوکسین-پیریمترین را کامل کنند و از توری‌های حشره‌کش‌دار استفاده کنند، در مقایسه با کسانی که تحصیلات رسمی کمی دارند.
• مردان و پسران، که معمولاً در فعالیت‌ها و مشاغل پرخطر در فضای باز مشغول به کار هستند، ممکن است در معرض خطر بیشتری از مالاریا قرار بگیرند؛ با این حال، انتظارات اجتماعی غالباً آنها را از جستجوی توجه پزشکی به موقع باز می‌دارد. در منطقه سازمان بهداشت پان‌امریکایی (PAHO)، مردان و پسران به طور مداوم بین سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۳ بیشتر از موارد و مرگ‌های مالاریا را به خود اختصاص داده‌اند.
• مردم بومی، مهاجران و افراد دارای ناتوانی با موانع منحصر به فردی در دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و مداخلات – از جمله برای مالاریا – مواجه هستند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۳، مردم بومی ۳۱٪ از تمام موارد مالاریا و ۴۱٪ از تمام مرگ‌های مرتبط با مالاریا در منطقه PAHO را تشکیل دادند. در سطح جهانی، زنان بومی و دختران نوجوان با چالش‌های قابل توجهی در دسترسی به مراقبت‌های دوران بارداری مواجه هستند و اغلب از درمان پیشگیرانه مالاریا محروم می‌شوند که خطرات بهداشتی را برای خود و فرزندانشان افزایش می‌دهد.
• پرداختن به آسیب‌پذیری‌های همپوشان نیازمند رویکردی تحول‌آفرین جنسیتی، مبتنی بر عدالت و حقوق بشر است. مراقبت‌های بهداشتی اولیه، به عنوان پایه‌ای برای سیستم‌های بهداشتی، باید اطمینان حاصل کند که خدمات بهداشتی مقرون به صرفه، قابل دسترسی و با کیفیت خوب هستند، در حالی که مشارکت جامعه را تقویت کرده و پاسخ چندبخشی را ترویج می‌کند که به علل ریشه‌ای مالاریا، مانند فقر و نابرابری‌های جنسیتی، پرداخته شود.
• یافته‌های موجود نشان می‌دهد که داده‌های تفکیک‌شده فعلی فاقد جزئیات لازم برای درک کافی از نابرابری‌های مواجهه شده توسط گروه‌های خاص جمعیتی هستند. گنجاندن داده‌های کیفی زمینه حیاتی را فراهم می‌کند و تعیین‌کننده‌های اجتماعی و دینامیک‌های فرهنگی را که داده‌های کمی به تنهایی نمی‌توانند آشکار کنند، به تصویر می‌کشد. به عنوان مثال، در منطقه آفریقای WHO، تنها ۴۹٪ از کشورها می‌توانند داده‌ها را بر اساس جنس تفکیک کنند و در منطقه مدیترانه شرقی، تنها ۳۸٪ از کشورها می‌توانند داده‌ها را بر اساس سن فراتر از کودکان زیر ۵ سال تفکیک کنند.

مشاهده و دانلود گزارش کامل در وبسایت WHO