اپیدمیولوژی تنیا اکینوکوک و کیست هیداتیک

شناسایی اپیدمیولوژی تنیا اکینوکوک و کیست هیداتیک یکی از مهمترین مباحثی است که در درک این انگل و بیماری ناشی از آن بسیار اهمیت دارد.

شیوع اکینوکوکوزیس (بیماری کیست هیداتیک) انسانی به ارتباط نزدیک انسان و سگ آلوده بستگی دارد. شیوع عفونت در مسیحیان لبنان، به میزان ۲ برابر بیش از مسلمانان این کشور است. این میزان عفونت این عقیده را تقویت می کند، که اعتقادات مسلمین مبنی بر تمیز نبودن سگ، علت چنین کاهشی در میزان عفونت آنها باشد.

• خطر عفونت در دارندگان سک ۲۱ برابر بیش از کسانی بود که سک نداشتند.
• ۱۰% از ارامنه مبتلا، به سگ‌های خود اجازه می‌دادند در بستر آنها بخوابند.
• درصد سگ های آلوده در کشور های دامدار جهان از ۲۰-۵۰% بوده و بستگی به استفاده سگ سانان از امعا و احشا و لاشه‌ های میزبان های واسط آلوده دارد.

شیوع کیست هیداتید در چنین کشور هایی از ۳۰% یا بیشتر در گوسفندان و گاو ها تا ۱۰% در خوک‌ ها متغیر می‌باشد. در بعضی کشور ها، بز، شتر و بوفالو های آبی آلوده‌اند. گاو مخزن بالقوه خطرناکی نیست زیرا اغلب کیست های آن بدون سر هستند.
بروز کیست های انسانی در کشور هایی که دامداری وسیع دارند، یعنی جابی که انسان در تماس نزدیک با دام باشد، مانند کشور های مستقل مشترک‌ المنافع و شمال غربی چین، جنوب اروپا، غرب آسیا، شمال آفریقا و جنوب آمریکای جنوبی بالاست.

موارد جدید سالیانه به ازای هر صد هزار نفر جمعیت، در کشور های به شدت آندمیک ممکن است از ۴-۱۵ مورد و حتی بیشتر متغیر باشد.

اپیدمیولوژی تنیا اکینوکوک و کیست هیداتیک در ایران

کیست هیداتید در حال حاضر یکی از مشکلات بهداشتی و انگلی در ایران می‌باشد. ایران طبق الگوی سازمان بهداشت جهانی جزو کشور های هیپراندمیک محسوب می‌شود. در حدود ۷-۲۰ درصد سگ‌ ها در نقاط مختلف ایران به این انگل آلوده هستند و در انسان‌ها بیش از ۱-۲ در صد هزاران نفر آلوده وجود دارند.

در حال حاضر در استان‌ های غربی کشور این انگل بیشتر از سایر جاها شایع است. عفونت اغلب در کودکی و در شرایطی که فرد عادت غیر بهداشتی دارد اتفاق می‌ افتد. با خوردن تخم، به ویژه از طریق دستی دهانی، صورت می‌گیرد.

فرد تخم‌ ها را از طریق خاک و یا پشم آلوده به مدفوع سگ عفونی و یا از سگ‌ های غیر عفونی که پشم آنها به واسطه مالش بر روی خاک دارای تخم کرم؛ آلوده شده است به دست آورده و به دهان می‌ گذارد. تخم‌ ها به سرعت و به وسیله نور مستقیم خورشید از بین می‌روند ولی ممکن است ماه‌ها در محیط مرطوب و سایه زنده باقی بمانند. به این ترتیب عفونت می‌ تواند از طریق آب و سبزیجات نیز منتقل شود. شیره‌ های گوارشی سگ‌ها برای آنکوسفر کشنده است. در نتیجه سگ‌ها مبتلا به کیست هیداتید نمی‌شوند.

منبع: اصول انگل شناسی؛ (براون- نوا- مارکل – ریپتون) با انجام اصلاحات