کریپتوسپوریدیوزیس: علل، علائم و درمان

کریپتوسپوریدیوزیس نوعی عفونت روده ای است که توسط یک انگل میکروسکوپی به نام کریپتوسپوریدیوم ایجاد می شود. این بیماری می تواند انسان ها و حیوانات، به ویژه کودکان خردسال، افراد دارای نقص ایمنی و دام ها را تحت تاثیر قرار دهد. در این مطلب با علل، علائم و درمان کریپتوسپوریدیوزیس و همچنین نحوه پیشگیری از آن آشنا خواهید شد.

چه چیزی باعث کریپتوسپوریدیوزیس می شود؟

کریپتوسپوریدیوزیس عمدتاً از طریق مدفوعی دهانی منتقل می شود، به این معنی که شما می توانید با خوردن آب، غذا یا خاک آلوده حاوی اشکال ریز انگل (اووسیست) آلوده شوید. شما همچنین می توانید از طریق تماس با حیوانات یا افراد آلوده یا با لمس سطوح یا اشیایی که با مدفوع آلوده شده اند، آلوده شوید.

برخی از منابع رایج کریپتوسپوریدیوم عبارتند از:

• نوشیدن یا شنا در آبی که توسط فضولات حیوانی یا انسانی آلوده شده است، مانند رودخانه ها، دریاچه ها، برکه ها، چاه ها یا استخرها.
• خوردن غذای خام یا نیم پز که در معرض آب یا خاک آلوده قرار گرفته است، مانند میوه ها، سبزیجات، گوشت یا محصولات لبنی.
• نگهداری از حیوانات آلوده به کریپتوسپوریدیوم مانند گاو، گوسفند، بز، سگ، گربه یا جوندگان.
• داشتن تماس جنسی با فردی که مبتلا به کریپتوسپوریدیوزیس است، به ویژه تماس دهانی- مقعدی.
• سفر به مناطقی که کریپتوسپوریدیوزیس شایع یا بومی است.

علائم کریپتوسپوریدیوزیس چیست؟

شایع ترین علامت ابتلای کریپتوسپوریدیوم اسهال آبکی است که می تواند از چند روز تا چند هفته طول بکشد. اسهال ممکن است با علائم دیگری مانند:

• درد و گرفتگی شکم
• تهوع و استفراغ
• از دست دادن اشتها و وزن
• کم آبی و عدم تعادل الکترولیت
• تب و خستگی

شدت و طول مدت علائم ممکن است بسته به سن و وضعیت ایمنی فرد متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است علائم خفیف یا بدون علائم باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم شدید یا مزمن داشته باشند که می تواند منجر به عوارض شود.

کریپتوسپوریدیوزیس چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص کریپتوسپوریدیوزیس بر اساس تشخیص اووسیست های انگل در نمونه مدفوع فرد است. این کار را می توان با استفاده از روش های مختلف آزمایشگاهی انجام داد:

• رنگ آمیزی اسید فست: این روشی ساده و ارزان است که با استفاده از رنگ مخصوص اووسیست ها را رنگ آمیزی کرده و در زیر میکروسکوپ قابل مشاهده می کند.
• ایمونواسی آنزیمی (EIA): این روش حساس‌تر و اختصاصی‌تر است که از آنتی‌بادی‌ها برای شناسایی آنتی‌ژن‌های انگل در نمونه مدفوع استفاده می‌کند.
• واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR): این یک روش بسیار دقیق و پیشرفته است که از تکثیر DNA برای شناسایی ماده ژنتیکی انگل در نمونه مدفوع استفاده می کند.

آزمایشات دیگری که ممکن است برای رد سایر علل اسهال یا ارزیابی میزان عفونت انجام شود عبارتند از:

• آزمایش خون: اینها آزمایشاتی هستند که سطح سلول های خونی، الکترولیت ها، آنزیم های کبدی و نشانگرهای ایمنی را برای ارزیابی سلامت عمومی و وضعیت ایمنی فرد اندازه گیری می کنند.
• آزمایشات تصویربرداری: اینها آزمایشاتی هستند که از اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی تی اسکن برای بررسی اندام ها و ساختارهای داخلی شکم استفاده می کنند.

کریپتوسپوریدیوزیس چگونه درمان می شود؟

درمان کریپتوسپوریدیوزیس به شدت و طول مدت علائم و همچنین وضعیت سلامت عمومی فرد بستگی دارد. در بیشتر موارد، کریپتوسپوریدیوزیس خود محدود شونده است و در عرض چند هفته بدون درمان خاصی بهبود می یابد. با این حال، برخی از افراد ممکن است برای تسکین علائم خود و جلوگیری از عوارض به مداخله پزشکی نیاز داشته باشند.

اهداف اصلی درمان عبارتند از:

• برای جلوگیری از کم آبی و عدم تعادل الکترولیت ها با نوشیدن مایعات فراوان و محلول های آبرسانی خوراکی (ORS).
• برای کاهش اسهال و درد شکم با مصرف داروهای ضد اسهال مانند لوپرامید یا بیسموت ساب سالیسیلات.
• برای تقویت عملکرد سیستم ایمنی و مبارزه با عفونت با مصرف داروهای ضد انگلی مانند نیتازوکسانید یا پارومومایسین.
• برای درمان هر گونه بیماری زمینه ای که ممکن است ایمنی را مختل کند یا استعداد ابتلا به عفونت را افزایش دهد، مانند HIV/AIDS، سرطان، پیوند عضو یا بیماری التهابی روده.

چگونه می توان از آلوده شده به کریپتوسپوریدیوم پیشگیری کرد؟

پیشگیری از ابتلای به کریپتوسپوریدیوم بر اساس اجتناب از قرار گرفتن در معرض انگل و انجام اقدامات بهداشتی خوب است. برخی از راه های موثر برای جلوگیری از ابتلای به این انگل عبارتند از:

• جوشاندن یا صاف کردن آب قبل از نوشیدن یا استفاده از آن برای پخت و پز یا شستشو.
• شستن کامل دست ها با آب و صابون قبل از خوردن غذا یا آشپزی، پس از توالت یا تعویض پوشک، پس از دست زدن به حیوانات یا فضولات آنها و پس از دست زدن به هر چیزی که ممکن است با مدفوع آلوده باشد.
• میوه ها و سبزیجات را قبل از خوردن یا پوست کندن خوب بشویید و گوشت و تخم مرغ را قبل از مصرف کاملا بپزید.
• اجتناب از شنا یا استحمام در آبی که ممکن است با مدفوع آلوده باشد.
• – تمیز کردن و ضدعفونی کردن سطوح و اشیایی که ممکن است به مدفوع آلوده باشند، مانند توالت، سینک، میز، اسباب بازی یا ظروف.
• پوشیدن دستکش و لباس محافظ هنگام دست زدن یا مراقبت از حیواناتی که ممکن است به کریپتوسپوریدیوم آلوده باشند و دفع زباله آنها به درستی.
• رعایت مسائل بهداشتی و اخلاقی در روابط جنسی و پرهیز از روابط غیر متعارف
• در صورت داشتن علائم کریپتوسپوریدیوز، به خصوص اگر سیستم ایمنی ضعیف یا بیماری مزمنی دارید، به دنبال مراقبت پزشکی باشید.

جمع بندی

کریپتوسپوریدیوزیس یک عفونت روده ای شایع و بالقوه جدی است که می تواند هر فردی را درگیر کند. با دانستن علل، علائم و درمان کریپتوسپوریدیوز، می توانید خود و دیگران را در برابر این انگل محافظت کنید.