مورفولوژی لیشمانیا

لیشمانیا گونه ای از انگل های تک یاخته ای است که باعث بیماری لیشمانیوز می شود، گروهی از بیماری ها که پوست، غشاهای مخاطی و اندام های داخلی انسان و حیوانات را درگیر می کند. لیشمانیا دارای دو شکل مورفولوژیکی اصلی است: آماستیگوت و پروماستیگوت.

تصویر ۱: اشکال شماتیک آماستیگوت و پروماستیگوت لیشمانیا

آماستیگوت

آماستیگوت فرمی است که در داخل سلول های میزبان مهره داران، معمولا ماکروفاژها یا مونوسیت ها، زندگی و تکثیر می شود. آماستیگوت گرد یا بیضی شکل است و طول آن ۱ تا ۳ میکرومتر و عرض آن ۱.۵ تا ۳.۵ میکرومتر است. دارای یک هسته و یک کینتوپلاست است که یک ساختار تخصصی است که حاوی DNA میتوکندری است. آماستیگوت تاژک ندارد. فرم آماستیگوت، لیشمن فرم نیز نامیده می شود، زیرا اولین بار توسط پزشک اسکاتلندی ویلیام لیشمن در سال ۱۹۰۳ مشاهده شد.

تصاویر آماستیگوت لیشمانیا

تصویر ۲ تا ۷: آماستیگوت لیشمانیا در نمونه زخم. رنگ آمیزی شده به روش گیمسا

تصویر ۸: آماستیگوت لیشمانیا تروپیکا از نمونه زخم. تعین گونه شده به روش مولکولی PCR. درون ماکروفاژ تعداد زیادی آماستیگوت قرار دارد که با فلش مشخص شده اند. هسته و کنیتوپلاست نیز قابل مشاهده می باشد.

تصویر ۹: آماستیگوت های لیشمانیا در نمونه برداشت شده از زخم. رنگ آمیزی به روش گیمسا

تصویر ۱۰ تا ۱۲: آماستیگوت لیشمانیا ﭘﺎﻧﺎﻣﺎﻧﻨﺴﯿﺲ در نمونه برداشت شده از بافت. زنگ آمیزی شده به روش گیمسا. تعین گونه شده به روش مولکولی PCR

تصویر ۱۳: آماستیگوت های لیشمانیا. نمونه بیوپسی از ضایعه پوستی، رنگ آمیزی شده به روش هماتوکسیلین و ائوزین (H&E).

تصویر۱۴: آماستیگوت های لیشمانیا مکزیکانا در نمونه بیوپسی از ضایعه پوستی رنگ آمیزی شده با H&E. آماستیگوت ها دیواره های دو واکوئل را می پوشانده اند. شناسایی گونه از کشت و سپس آنالیز ایزوآنزیمی به دست آمده است.

تصویر ۱۵ و ۱۶: تصاویر میکروسکوپ الکترونی (SEM) آماستیگوت لیشمانیا مکزیکانا

پروماستیگوت

پروماستیگوت شکلی است که در روده پشه خاکی که ناقل حشره ای است که لیشمانیا را بین میزبان مهره داران منتقل می کند، زندگی و رشد می کند. پروماستیگوت کشیده و متحرک است و طول آن ۵ تا ۱۴ میکرومتر و عرض آن ۱.۵ تا ۳.۵ میکرومتر است. دارای یک هسته، یک کینتوپلاست و یک تاژک است که از انتهای قدامی سلول خارج می شود. تاژک به پروماستیگوت کمک می کند تا حرکت کند و به قسمت های قدامی پشه خاکی مهاجرت کند. شکل پروماستیگوت، شکل لپتوموناد نیز نامیده می شود، زیرا شبیه به جنس لپتوموناس است که گروه دیگری از تک یاخته های تاژک دار است.

تصاویر پروماستیگوت لیشمانیا

تصویر ۱۷ تا ۱۹: پروماستیگوت های لیشمانیا. نمونه برداشت شده از محیط کشت

تصویر ۲۰: پروماستیگوت های ل تروپیکا

تصویر ۲۱ و ۲۲: تصاویر میکروسکوپ الکترونی (SEM) پروماستیگوت لیشمانیا مکزیکانا

تفکیک گونه های لیشمانیا

گونه های مختلف لیشمانیا از نظر مورفولوژیکی قابل تشخیص نیستند، اما میتوان آنها را با روشهای مولکولی، بیوشیمیایی یا ایمونولوژیکی تمایز داد. گونه‌های لیشمانیا با تظاهرات بالینی و پراکندگی جغرافیایی متفاوت لیشمانیوز همراه هستند. به عنوان مثال، لیشمانیا دونووانی باعث لیشمانیوز احشایی میشود که طحال، کبد و مغز استخوان را درگیر میکند و در هند، بنگلادش، نپال، سودان و برزیل شایع است. لیشمانیاتروپیکا باعث ایجاد لیشمانیوز جلدی میشود که باعث زخم های پوستی میگردد و در غرب آسیا، آسیای صغیر و بخش هایی از آفریقا و مدیترانه یافت می شود. Leishmania braziliensis باعث لیشمانیوز جلدی مخاطی میشود که بینی، دهان و گلو را درگیر میکند و میتواند منجر به تغییر شکل شدید شود که در آمریکای لاتین مشاهده میشود.

پیشنهاد مطالب مفید جهت مطالعه بیشتر

---

Leishmania is a genus of protozoan parasites that cause leishmaniasis, a group of diseases that affect the skin, mucous membranes, and internal organs of humans and animals. Leishmania has two main morphological forms: the amastigote and the promastigote.

Amastigote

The amastigote is the form that lives and multiplies inside the cells of the vertebrate host, usually macrophages or monocytes. The amastigote is round or oval, measuring 1 to 3 micrometers in length and 1.5 to 3.5 micrometers in width. It has a single nucleus and a kinetoplast, which is a specialized structure that contains mitochondrial DNA. The amastigote does not have a flagellum, which is a whip-like appendage that helps some cells move. The amastigote form is also called the leishmanial form, because it was first observed by the Scottish physician William Leishman in 1903.

Promastigote

The promastigote is the form that lives and develops in the gut of the sandfly, which is the insect vector that transmits Leishmania between vertebrate hosts. The promastigote is elongated and motile, measuring 5 to 14 micrometers in length and 1.5 to 3.5 micrometers in width. It has a single nucleus, a kinetoplast, and a flagellum that emerges from the anterior end of the cell. The flagellum helps the promastigote swim and attach to the sandfly’s mouthparts. The promastigote form is also called the leptomonad form because it resembles the genus Leptomonas, which is another group of flagellated protozoa.

Different species of Leishmania

The different species of Leishmania are morphologically indistinguishable, but they can be differentiated by molecular, biochemical, or immunological methods. The species of Leishmania are also associated with different clinical manifestations and geographic distributions of leishmaniasis. For example, Leishmania donovani causes visceral leishmaniasis, which affects the spleen, liver, and bone marrow, and is prevalent in India, Bangladesh, Nepal, Sudan, and Brazil. Leishmania tropica causes cutaneous leishmaniasis, which causes skin ulcers, and is found in the Middle East, Asia Minor, and parts of Africa and the Mediterranean. Leishmania braziliensis causes mucocutaneous leishmaniasis, which affects the nose, mouth, and throat, and can lead to severe disfigurement, and is endemic in Latin America.